Gözlü Ev
Sabuncakis Köşkü; İstanbul Adalar ilçesi Büyükada Maden Mahallesi Yılmaz Türk Caddesi üzerinde sahil kıyısındadır. Yapı Sultan II. Abdülhamit döneminin meşhur masonlarından Halepli Yorgi Sabuncakis tarafından 1904 yılında inşa edilmiştir. Köşkün tasarımını Atina Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Prof Fotiadis, inşaatına da Simota Kalfa üstlenmiştir. Üst katlı kagir köşk, Grek tarzında inşa edilmiştir. Yazlık mason locası olarak kullanılan köşkün süslemesinde ve mimari detaylarında masonluğun sembolleri kullanılmıştır. Köşkün bahçesi ve zemini yoldan aşağıya kaldığı için, küçük bir köprü vasıtasıyla birinci kattan giriş yapılır. Bu yüzden köşke Köprülü Ev de denilmiştir.
Antik Yunan tapınaklarına benzeyen bir giriş cephesine sahip olan köşkün ikisi yuvarlak, ikisi köşeli, korint başlıklı dört sütun üzerine oturmuş ve üzerinde de üçgen bir alınlık taşıyan giriş bölümü, oldukça dikkat çekici ve köşke özelliğini veren bir unsurdur. Üçgen alınlığın üst kısmında, ışıklar saçan bir göz resmi vardır. Tanrı’nın her şeyi gören gözünü simgeleyen ve yine masonluğun sembollerinden biri olan bu göz sebebiyle köşke Gözlü Ev de denilmiştir. Üçgen alınlığın köşelerinde küçük akroterler, en tepesinde de üzerinde bir akroter bulunan sivri kemerli bir stel mevcuttur. Stelin alt kısmında yan yana beş akasya ağacı üstünde de aralarında bir kovan ve bir arı kabartması bulunan taçlı bir erkek ve bir kadın figürü vardır. Ayrıca dökme demirden yapılmış bahçe kapısında da 10 adet arı figürü mevcuttur. Bütün bu sembolleri ve unsurları sebebiyle halk arasında köşke Köprülü Ev, Gözlü Ev ve Arılı Ev de denir.
Dikdörtgen açıklıklı köşkün yanlarına doğru balkonlarla uzatılmış ve köşeli payelere oturtulmuş terası ve basık kemerli alınlıkları olan pencereleri sıradanlığı bozar. Girişteki büyük salonda sekizgen bir kasnağa oturmuş tavan, kubbe şeklindedir. Ahşap tavanda yönleri ifade eden kelimelerin baş harfleri ve üç kırlangıç resmi vardır. Bundan başka sekizgen kasnağın etrafındaki aynalı tonozda da Yunan, Roma, Asur, Finike, Mısır ve Hindu mitolojilerindeki kutsal üçlülerin isimleri bulunur. Köşk 1924 tarihinde Hazine’ye intikal edip 1972 de yanmıştır. Köşk yeni restorasyondan geçmiştir.
